Zbiory rozproszone

Odprysk rozproszonego zbioru sfragistyki nowożytnej

W zbiorze Dokumentacji Historycznej (inwentarz pomocniczy kolekcji) znajduje się kartonowa tablica (wym. 25,7 x 30,2 cm) z naklejonymi pierwotnie ośmioma, odciśniętymi w laku i tuszu na cienkim papierze odciskami pieczętnymi (jeden odpadł). Siedem z nich odbitych zostało w czerwonym laku, jeden fioletowym tuszem. Cztery umieszczone w rzędzie, pod górną krawędzią kartonu, w tym wakujący, zostały ponumerowane i opisane odręcznym zapisem, sporządzonym najpewniej przez Bernharda Schmida. Pozostałe cztery, ze względu na ich niepodpisanie, sprawiają wrażenie dodanych później do tego zestawienia.

Wszystkie odciski umieszczono na cienkim papierze, doklejonym do kartonu. Wycięto je w nieregularne wielokąty, tylko dwa ostatnie odciski, umieszczono razem na papierze wyciętym w wertykalny prostokąt.

Papier na którym znajdował się brakujący odcisk, na odwrociu został opisany tym samym charakterem pisma i zapewne jednobrzmiącą treścią, jak w podpisie. Na odwrociu kartonu, w lewym górnym narożniku, jasnoniebieskim atramentem zapisano numer porządkowy, ewidentnie nadany po roku 1945 − 110/I Malb. Zapis ten pozwala na wyrażenie przekonania, że jest to pozostałość po większej ilości plansz, które z kolei należały do przedwojennego zbioru nowożytnej sfragistyki. Zbiór ten składał się z takich właśnie, jak ta wyżej opisana plansz, na których było nie mniej niż 487 odcisków oraz przynajmniej kilka egzemplarzy tłoków i pieczątek.

Obecnie nie znamy miejsca przechowywania tablic, które jak należy przyjąć, zostały zinwentaryzowane (wspomniany zapis inwentarzowy na odwrocie) i przekazane do nieznanej nam dziś instytucji (być może jednemu z Archiwów Państwowych?). Zebrane w ciągu ostatnich lat informacje wskazują zaś, że tłoki pieczętne zostały rozproszone i weszły do obiegu handlowo-kolekcjonerskiego. Przykładowo tłok o rysunku i treści identycznej jak odcisk numer 8 (zob. poniżej), który jednak nie jest tożsamy z prezentowanym tłokiem (subtelne różnice w układzie liter i średnicy), znajduje się w prywatnym zbiorze w Kanadzie. Tłok Zarządu Odbudowy, z lat 1919−1935, został zaoferowany Muzeum Zamkowemu do zakupu przez trójmiejskiego antykwariusza na początku tego roku. Także z handlu antykwarycznego przed laty muzeum pozyskało tłok cechu piekarzy malborskich z 1631 roku. Niestety nie dysponujemy jak dotąd źródłowym potwierdzeniem, że te trzy wymienione artefakty przynależały do dawnego zbioru sfragistycznego, który przed wojną klasyfikowany był w dziale zbiorów oznaczonym literą I, jednak ich malborska urzędowa proweniencja nie daje możliwości lokowania ich gdziekolwiek indziej poza malborskim zbiorem.

(oprac. B. Butryn)

Opis pieczęci/

średnica do krawędzi zewnętrznego otoku

(bez naddatku wyciśniętego laku)

Napis legendowy

Numer porządkowy i podpis na kartonie