Profesor Hermann Schaper był jednym z najważniejszych malarzy historycznych i projektantem mozaik epoki wilhelmińskiej w Niemczech. W rodzinnym Hanowerze ukończył studia architektoniczne, a następnie malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Jego działalność zawodowa obejmowała przede wszystkim projektowanie i wykonywanie wystrojów malarskich i mozaikowych we wnętrzach sakralnych i świeckich, zwłaszcza w zabytkowych budowlach. Najbardziej znanymi realizacjami był wystrój katedry w Akwizgranie, malowidła ścienne w ratuszach w Getyndze i Erfurcie, kościołach miejskich Hanoweru, katedrze w Bremie czy w kościele klasztornym w Lehnin.
Jednym z najciekawszych epizodów w życiu Hermanna Schapera była prawie dwudziestoletnia działalność na zamku malborskim, rozpoczęta w 1892 roku i trwająca do 1911 roku. Współpraca z Conradem Steinbrechtem – spiritus movens wielkiego przedsięwzięcia restauratorskiego – zaowocowała realizacjami w największych i najważniejszych wnętrzach zamku, które zostały wzbogacone dzięki jego niezwykłemu talentowi. Było to świadectwo nie tylko znakomitej kreacji artystycznej, ale także znajomości sztuki średniowiecznej, która w jego malarstwie historycznym łączyła się z nowoczesnymi nurtami przełomu XIX i XX wieku, zwłaszcza Jugendstilu.
Pierwszą pracą Schapera na zamku był wystrój malarski wnętrza Kapitularza (1892−1898). W 1896 roku Schaper wykonał polichromię ze sceną Ostatniej Wieczerzy w refektarzu konwentu na Zamku Wysokim. W tym samym czasie zaprojektował także oszklenie witrażowe do kaplicy św. Anny (1896−1898). Po kilku latach przerwy Schaper otrzymał zlecenie zaprojektowania i zrealizowania wielkich polichromii ze scenami z wczesnych dziejów zakonu krzyżackiego w Prusach w odrestaurowanym wnętrzu Wielkiego Refektarza (1910, ukończone przez Augusta Oetkena w 1915 roku). Ostatnim projektem był natomiast obraz na ścianę zachodnią kaplicy św. Anny, w którym polegli w bitwie pod Grunwaldem rycerze kierowani są przez świętego Jerzego ku Matce Bożej. Karton do malowidła powstał w 1911 roku, a polichromie na ścianie zrealizował rok później Friedrich Schwarting.
Schaper był związany z Malborkiem zarówno dzięki otrzymywanym zleceniom od Zarządu Odbudowy Zamku, jak również poprzez przyjaźń łączącą go ze Steinbrechtem. Zawsze mógł liczyć na ciepłe przyjęcie, szacunek i wdzięczność za zasługi dla odnowy tego zabytku. Pod koniec XIX wieku, gdy jego działalność na zamku znacznie się zintensyfikowała, zamieszkał wraz z żoną w Domku Furtiana. Tam było jego „gniazdo”, gdzie powstawały kolejne projekty, które na szczęście i dziś możemy podziwiać w odrestaurowanych wnętrzach malborskiej warowni.
(oprac. A. Dobry)
