autor: nieznany
miejsce powstania: Prusy Zachodnie
czas powstania: pomiędzy 1773 a 1778 rokiem
technika: olejna
materiał: podobrazia – płótno lniane (wzmocnione paskami skórzanymi); ramy – drewno, srebrne aplikacje
wym.: z ramą 92 x 111 cm (bez listew napinających); płótno: 84 x 104 cm;
proweniencja: stały depozyt Malborskiego Bractwa Kurkowego ( od 11 V 1937 roku)
miejsce przechowywania: podstrysza Zamku Średniego lub budynki tzw. ciągu gospodarczego na Przedzamczu
dawny numer inwentarzowy: 246
data utraty zabytku: po 1945 r.
Źródło il.: Sprawozdania Zarządu Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego, red. A. Dobry, J. Trupinda, Malbork 2020, s. 560.
Konterfekt w typie oficjalnych przedstawień, ukazujący postać mężczyzny w ujęciu 3/4. Kadr nie obejmuje nóg od połowy długości ud, tło ciemne, prawdopodobnie jednolite lub ukazujące udrapowaną tkaninę. Portretowany stojący przy narożniku stołu lub architektonicznej bazy. Mężczyzna w wieku ok. 30 lat, o ciemnych krótkich włosach i wąsach, w ubiorze oficera armii pruskiej. Huzarka z trzema rzędami guzików, w środkowym jest ich 17; kożuch ciemnego koloru, podbity jasnym futrem, zarzucony na lewym ramieniu, gdzie widoczny jest epolet. Mankiety koronkowe, pod kołnierzem huzarki ciemna chusta na szyi. Pas sznurowy z frędzlami, do którego przytroczony jest pas pochwy szabli. Prawa ręka spoczywa na czapce, stojącej na stole (lub postumencie), lewa wsparta na boku, przy górnej krawędzi pasa.
Obraz przyjęto do zbiorów jako ikonograficzne uzupełnienie zbiorów militariów. Jednakże identyfikacja formacji wojskowej portretowanego mężczyzny, już wówczas sprawiała problem, którego do dziś nie rozwiązano. W Inwentarzu Zbiorów T.J. Blella, w części: Dodatek, nabytki po przekazaniu kolekcji, zapisano, że to Portret oficera pruskiego regimentu huzarów Nr 4. Ponieważ jednak wymieniony pułk stacjonował na Dolnym Śląsku, w drugim źródle, które go wzmiankuje, tj. Sprawozdaniu z działalności Zarządu Towarzystwa na Rzecz Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego za okres od 1 stycznia 1936 do 31 grudnia 1937 r. zmieniono numer regimentu na 10, który był lokowany w południowej części Prus Zachodnich.
Podstawą identyfikacji wojskowej sportretowanego była kolorystyka uniformu, czyli dane do których dziś nie mamy wglądu. Wymienione przekazy nie były zgodne co do kolorystyki huzarki, która była albo biała, wg rękopiśmiennego Inwentarza lub siarkowożółta, wg Sprawozdania…Kolorystyka uniformów 10 pułku huzarów była zgodna z tą odnotowaną w drugim przekazie: siarkowożółta huzarka i ciemnoniebieski kożuch. Jednak fakt, że obraz znajdował się od dziesiątków lat w posiadaniu malborskiego bractwa kurkowego, podpowiadał jeszcze jedną możliwość interpretowania funkcji wojskowej przedstawionego oficera, którą już w 1938 roku, rozważał B. Schmid. Obraz o takiej proweniencji mógł znaleźć się w bractwie jako przekaz samego oficera, także członka tego stowarzyszenia, bądź jego rodzinę, jeśli żołnierz ów pełnił służbę w Malborku i tu mieszkał. To dobrze wyjaśnia obecność obrazu w siedzibie bractwa, jednak stoi w sprzeczności z kodem uniformu. W Malborku nie stacjonował pułk lekkiej jazdy tylko piechoty. Z dużym prawdopodobieństwem oficer z zaginionego portretu był więc nie huzarem a piechurem malborskiego Regimentu Infanterii nr 51 von Köhlera, sformowanego w 1773 roku w Malborku i w dużej mierze złożonego z mieszkańców miasta i regionu. Pułk ten przynależał do gdańskiego garnizonu i dowodzony był przez gen. Wilhelma von Krockow (1719–1803). Orientacyjne ramy powstania portretu odnoszą się właśnie do dziejów tego regimentu, tj. roku jego powstania i wymarszu bojowego w 1778 roku, kiedy to brał udział w Bawarskiej wojnie sukcesyjnej.
Nie mogąc poddać analizie kolorystyki obrazu, nie jesteśmy w stanie wyjaśnić niezgodności, którym nie sprostano ponad 80 lat temu.
(oprac. B. Butryn)