Proweniencja: Italia
Datowanie: XVI wiek
Materiały i technika: stal, mosiądz; kucie, szlifowanie, czernienie.
Morion łódkowy wykuty z dwóch kęsów blachy z wysokim grzebieniem. Poniżej jego górnej krawędzi znajduje się pojedyncze żłobienie. Rondo wąskie, nieznacznie nachylone względem dzwonu, wywinięte na zakładkę. W dolnej partii dzwonu 10 mosiężnych nitów, w formie rozet, służących przytrzymaniu paska od wyściółki. Z tyłu tuleja na pióropusz. Z prawej strony dzwonu (prawdopodobnie również z lewej) umieszczona lilia (fleur-de-lis) o złączonych w środku potrójnych płatkach i dwóch działkach kielicha poniżej. Lewa działka kielicha z dwoma krótkimi, równoległymi zadrapaniami. Na całym wyobrażeniu widoczne liczne, punktowe ślady patyny.
Hełm ten w 1917 roku znajdował się przy klatce schodowej Komturii, w skrzydle północnym Zamku Średniego. Jest to jeden z kilku morionów łódkowych znajdujących się na zamku przed wojną. Większość przechowywano na podstryszach Infirmerii, w tym samym skrzydle. Moriony łódkowe wykształciły się na początku XVI wieku z kapalinów łódkowych. Wbrew powszechnemu mniemaniu, nie są to hełmy proweniencji hiszpańskiej (gdzie stosowano moriony gruszkowe wywodzące się z tamtejszych kapalinów), lecz italskiej. Chętnie stosowane były przez piechotę, która uzbrojona w długą broń palną korzystała z ich otwartych konstrukcji. Symbol lilii widoczny na opisywanym egzemplarzu wywodzi się z heraldyki, gdzie określany był jako fleur-de-lis. W średniowieczu związany był on z monarchią francuską i symbolizował trzy stany społeczeństwa – szlachtę, duchowieństwo oraz pospólstwo. Na początku XVI wieku portugalski kartograf Pedro Reinel zaczął stosować lilię do oznaczania kierunku północy na swoich mapach. Od tego momentu lilia symbolizowała podążanie właściwą drogą. Z tego względu chętnie nanoszono ją na dzwony morionów używanych przez konkwistadorów wyruszających w nieznane w poszukiwaniu nowych ziem.
(oprac. dr D. Gosk)
Marienburg Baujahr 1917, il. 21