Fotografie Ferdynanda Schwarza

datowanie: 1888, 1925

warsztat: Atelier Fotograficzne Ferdynanda Schwarza, Malbork, ul. Szewska 243 (Photographisches ‒ Atelier von Ferd. Schwarz | Marienburg W/Pr. Schuh-Gasse 243)

materiał i technika: papier fotograficzny, cienki, technika żelatynowo-srebrowa, tektura, dekoracja i napisy tłoczone

wymiary: 40×30,5 cm; 40×30 cm

Inw. HMM/607‒628

data utraty dzieła: po 1945 r.

W 1925 roku Waldemar Heym zakupił do zbiorów kwidzyńskiego muzeum 21 fotografii wielkoformatowych od malborskiego fotografa Ferdynanda Schwarza za kwotę 840 marek  (Inventar Heimatmuseum Marienwerder, s. 52, poz. 607‒628). Były to fotografie wielkoformatowe z dwóch cyklów tematycznych:

Powódź spowodowana spiętrzeniem kry lodowej na Nogacie w Niedzielę Palmową 23 marca 1888 roku (Bilder von dem Nogat-Eisgang und der Ueberschwemung am Sonntag Palmarum den 25|3 1888)

Z pierwszej serii, którą Heym błędnie nazwał jako Zielone świątki 1888 r. (Pfingstsonntag 1888) zakupił siedem fotogramów. Były to:

poz. 607 ‒ Przerwanie wału przeciwpowodziowego pod Janówką

poz. 608 ‒ Spiętrzenie kry lodu na Nogacie z prawej, w tle Malbork w Niedzielę Palmową 1888

poz. 609 ‒ zagroda chłopska nad Nogatem w lodzie

poz. 610 ‒ Podmyty wał przeciwpowodziowy pod Janówką. Z prawej i lewej uszkodzony wał ze strażnicą

poz. 611 ‒ Widok ze zniszczonego wału na zalane niziny żuławskie (cofka)

poz. 612 ‒ Powódź w Mechnicy

poz. 613 ‒ Powódź w Fiszewie. Drzewa uliczne „zaskrzynione” w lodzie

Nie wiadomo ile Schwarz wykonał fotografii uwieczniających powódź na Żuławach w okresie Wielkanocy 1888 roku, które składały się na tę serię. Wiemy jedynie, że sporządził też zestawy w mniejszych formatach, które częściowo zachowały się w zbiorach Biblioteki Gdańskiej PAN. Można sądzić, że również te wielkoformatowe były jak tamte naklejane na tekturki i opatrzone u góry nazwą serii, a pod fotografią numerem i opisem jednozdaniowym. Na podstawie zachowanego mniejszego zdjęcia z powodzi w Fiszewie wiadomo, że miało ono numer 26 (zdj. poniżej). W zbiorach malborskich również mamy jedno zdjęcie upamiętniające powódź widoczną z zamkowej wieży oraz inne ze spiętrzoną krą lodową wokół zabudowy zamkowej, które zamieszczone zostały w albumie „Nogat Ufer” jego autorstwa.

Pejzaże z południowej części obszaru Plebisctyowego (Landschaftsbilder aus dem südlichen Teil des Abstimmungsgebiet)

Z drugiej serii zakupił Heym 15 fotogramów. Niestety nie zapisał przy pozycjach inwentarza nr 616‒618, co one przedstawiały. Można tylko domniemywać, że podobnie jak na fotografii poz. 615 pejzaże moreny dennej okolic wsi Morawy. Pozostałe ukazywało piękno krajobrazu okolic Kwidzyna, a cztery ostatnie zamek w Szymbarku. Niektóre krajobrazy i zabudowy wiejskie utrwalił fotograf również na małych szklanych płytach negatywowych, z których następnie wykonywał karty pocztowe. Takim przykładem może być fotografia domu podcieniowego we wsi Pastwa.

Oto spis zakupionych fotogramów z drugiej serii:

poz. 614 ‒ Morena denna południowej Doliny Cyganówki. W tle droga Kwidzyn – Rakowiec

poz. 615 ‒ Morena denna we wsi Morawy (wiatrak Gnuschego)

poz. 616 ‒

poz. 617 ‒

poz. 618 ‒

poz. 619 ‒ Wisła pod Widlicami

poz. 620 ‒ Jeziora rynnowe: Jezioro Szymbarskie – Jezioro Silm

poz. 621 ‒ Rów melioracyjny na Żuławach w okolicy Jeziora Drużno

poz. 622 ‒ Zagroda chłopska we wsi Jałowiec (pow. Kwidzyn). Dom fryzyjski (mennonicki)

poz. 623 ‒ Dom podcieniowy w we wsi Olszanica (pow. Kwidzyn) należący do niejakiego Reschke

poz. 624 ‒ Dom podcieniowy we wsi Pastwa (pow. Kwidzyn)

poz. 625 ‒ Zamek w Szymbarku (pow. Susz). Brama wyjazdowa

poz. 626 ‒ Zamek w Szymbarku. Brama widok od zewnątrz

poz. 627 ‒ Zamek w Szymbarku. Widok na stajnię zamkową

poz. 628 ‒ Zamek w Szymbarku. Wnętrze Bramy wjazdowej

(oprac. dr B. Pospieszna)