autor: tkacz Barke
miejsce pochodzenia: Bągart, powiat sztumski, woj. pomorskie
czas powstania: 1868
technika: tkactwo
materiał: tkanina adamszkowa
wymiary: nieznane
sygnatura: dawny numer W.Pr.2917
Kapa została zakupiona w 1938 r. od pani Barke za kwotę 10 marek. Wg zapisu w księdze inwentarzowej była to biało-czerwona tkanina adamaszkowa ze wzorem gwiazdy i datą 1868. Produkcja adamaszku wymaga od swego twórcy znacznej wprawy i umiejętności. Krosna przeznaczone do wytwarzania tego typu tkanin wyposażane były w specjalny mechanizm żakardowy, wynaleziony na początku XIX w. Dzięki jego zastosowaniu można było uzyskać tkaninę o bogatym i skomplikowanym wzorze. Tkacz Barke z Bągartu wytwarzał adamaszki białe, biało-niebieskie, biało-żółte i biało-czerwone, o czym informują nas kolejne zapisy w księdze inwentarzowej.
Szczęśliwie poza wzmianką pisaną zachował się także wizerunek kapy [neg. 2294(2)]. Bordiura nakrycia składała się z trzech szerszych pasm. Kolorystyczny układ patrząc od krawędzi tkaniny to sekwencja czerwony-biały-czerwony, przy czym centralne białe pasmo było dodatkowo przedzielone przez dwa czerwone paseczki. W narożnikach widać odwrotne ułożenie barw, co w efekcie pozwoliło uzyskać kształt krzyża. Część środkowa kapy posiadała wzór w układzie szachownicowym. Na białym tle został umieszczony motyw czerwonych dużych gwiazd (płatków śniegu) oraz motyw złożony z szeregu drobniejszych kwadracików. Przy jednym z boków powyżej bordiury we wzór została wpleciona data 1868.
Tkanina stanowi klasyczny przykład wzornictwa geometrycznego. Analogiczne motywy były stosowane w Prusach Wschodnich w regionie Tylży i Ragnety (Kreis Tilsit-Ragnit) na początku XX w. Tam również występowały w kolorystyce biało-czerwonej. Ciekawostkę stanowi użyty motyw gwiazdy, który był stosowany w koronkarstwie już w latach 30. XVI w. we Włoszech. Wzór zatem funkcjonował w Europie w swojej niezmienionej formie co najmniej 400 lat. Był także stosowany w hafcie białym na obszarze dawnej rejencji kwidzyńskiej.
(oprac. J. Jezierska)
Inventar Heimat Museum in Marienwerder, s. 351, poz. 2917.
Kapa; negatyw ze zbiorów Muzeum w Kwidzynie [neg. 2294(2)].