Miecze dwuręczne typu espadon

proweniencja: Święte Cesarstwo Rzymskie

datowanie: ok. 1450−1550

materiał: stal, drewno

technika: snycerka, kucie, szlifowanie

Dwa miecze dwuręczne o bliźniaczym wyglądzie. Głownia obusieczna, tępa w 1/5 długości. Część zaostrzona trapezoidalna w przekroju, z ością biegnącą przez jej środek. Jeden z mieczy z ułamanym sztychem. W 1/6 długości głowni znajdują się dwa, wygięte w stronę jelca haki (wąsy) służące sparowaniu miecza przeciwnika. Głownia poniżej nich jest niezaostrzona tworząc tzw. ricasso, za które można było chwycić broń w trakcie walki. Jelce płaskie, rozszerzające się ku końcowi i wygięte w stronę głowni. Jeden z nich ułamany. Posiadają dwa płaskie, poziome obłęki stanowiące ochronę dłoni. W miejscu ich styku z jelcem znajdują się wygięte ku wewnątrz, półotwarte pierścienie. Rękojeść drewniana, podzielona za pomocą wybrzuszeń na trzy segmenty. Środkowy z nich, najszerszy, ograniczony za pomocą trzech kręgów z każdej strony. Oba miecze pozbawione głowic. Długość całkowita zabytków wynosi około 180 cm. Do mieczy doczepiono kartkę z napisem „Blellsche-Sammlung Marienburg”.

Miecze tego typu stosowane były przez piechotę niemiecką w drugiej połowie XV oraz w pierwszej połowie XVI wieku. Ich długość, dochodząca czasem do 200 cm, z jednej strony pozwalała trzymać na dystans przeciwnika, z drugiej zaś wymuszała zastosowanie w ich budowie nowych elementów takich jak obłęki chroniące dłoń, czy ricasso umożliwiające chwyt za głownię. Miecze dwuręczne dzieli się na dwa typy w zależności od kształtu głowni. Miecze o głowni prostej zwane są espadonami, natomiast o falistej – flambergami.

Podobnie jak dzisiaj, przed wojną nie wszystkie militaria znajdowały się na dedykowanych im wystawach. Wiele z nich porozmieszczanych było po całym zamku i służyło dekoracji wnętrz. Dwa wyżej opisane miecze znajdowały się na pierwszym piętrze Wieży Kleszej, które zaaranżowane było na tzw. „izbę cechową” mieszczącą pamiątki po cechach malborskich. Można je zobaczyć na zdjęciu z Roczników Odbudowy Zamku (Marienburg Baujahr) wykonanym w 1915 roku. Poza nimi na zamku znajdowały się również dwa inne miecze dwuręczne. Łącznie było ich więc cztery, i w przedwojennym inwentarzu uzbrojenia widnieją pod numerami 909−912.

(oprac. dr D. Gosk)