Witraż „Cesarz” z Wielkiego Refektarza

proweniencja: Berlin?

warsztat: Franz Lauterbach

technika: witrażownictwo

materiał: szkło, ołów

data powstania: 1908−1909 r.

data utraty dzieła: lata 1945−1960

Witraż o wymiarach 55 x 158 cm, złożony z 3 kwater, oprawiony w prostokątną, drewnianą ramę z dwoma  zawiasami i zawieszony na hakach lewego ościeża okna nr 9 po wschodniej stronie sali (patrz: rzut).

Pełnopostaciowy, symboliczny wizerunek cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Dojrzały mężczyzna ukazany en face, w rozkroku, z głową zwróconą w prawo. Ubrany w kolczugę i nałożoną na nią tunikę sięgającą kolan. Opięty pasem z przytroczonym doń sztyletem. Na głowie kaptur kolczy z hełmem typu łebka i nałożoną koroną. Dłonie w rękawicach: prawa podtrzymuje hełm garnczkowy z koroną i klejnotem w kształcie orła, lewa spoczywa na wysokości biodra, na tarczy zawieszonej na mieczu w pochwie, wspartym na ziemi. Na tarczy herb: orzeł z głową zwróconą w lewo. Na nogach stalowe nagolenniki i ostrogi. Nad głową zawinięta banderola z nieczytelną inskrypcją. Tło przedstawienia wypełnione w górnej partii witraża niewielkimi, kolistymi polami, w dolnej motywami roślinnymi. U jego podstawy uproszczony fryz arkadkowy z maswerkami.

Jeden z witraży wchodzących w skład zespołu prezentującego poczet „Najlepszych Bohaterów” – cyklu ikonograficznego stworzonego ok. 1902 r. przez Conrada Steinbrechta z zamiarem wykorzystania w oknach  Wielkiego Refektarza, nawiązującego do znanego w średniowieczu motywu „Dziewięciu Bohaterów”.

Lit.: Geschäftsbericht des Vorstandes des Vereins für die Herstellung und Ausschmückung der Marienburg für die Zeit vom 1. Oktober 1902 bis zum 1. Oktober 1905, Danzig 1905, s. 5; R. Rząd, Zespoły heraldyczne w dekoracji Wielkiego Refektarza na Zamku Średnim w Malborku w XIX i XX wieku, Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, Nowa Seria, t. 1 (12), 1993, s. 121−123.

(oprac. R. Rząd)