Osiem mieczy oraz szabla znalezione na przełomie XIX I XX wieku

proweniencja: Prusy

czas powstania: XIV–XV wiek

materiał: stal, drewno

technika: kucie, nitowanie, szlifowanie, snycerka

numer przedwojennego inwentarza: nieznany

data utraty dzieł: 1945 rok

Przed wojną na zamku w Malborku znajdowało się niemal 2 tysiące elementów uzbrojenia, w tym kilkadziesiąt egzemplarzy średniowiecznej broni siecznej. W 1916 roku, w „Wiadomościach Królewskiego Zarządu Odbudowy Zamku w Malborku” (Nachrichten der Schlossbauverwaltung zu Marienburg Westpr. über ihre Tätigkeit in den Baujahren 1912 bis 1916), opublikowano zdjęcie dziewięciu sztuk broni tego typu, będących znaleziskami przekazanymi do Malborka.

1. Miecz znaleziony w 1885 roku w Kanale Panieńskim na Żuławach Wiślanych, przekazany przez Związek Wałowy
2. Miecz znaleziony w 1887 roku w rzece Tina, przekazany przez Spółdzielnię – Tina.
3. Miecz znaleziony w 1886 roku w rzece Tina, przekazany przez Spółdzielnię – Tina (w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku)
4. Miecz znaleziony w 1898 roku w Wiśle w miejscowości Nowe, przekazany przez Zarząd Zabudowy Wisły.
5. Miecz znaleziony w 1894 roku w rzece Święta (górny odcinek rzeki Tuga), przekazany przez Stowarzyszenie – Tina.
6. Miecz znaleziony w 1901 roku w rzece Dzierzgoń przy ujściu do jeziora Drużno, przekazany przez Urząd Budownictwa Rzecznego w Elblągu.
7. Miecz znaleziony w 1891 roku w Prabutach na działce Puschmanna (w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie).
8. Szabla znaleziona w 1906 roku w Malborku przy ulicy Ziegelgasse (ob. Armii Krajowej), przekazany przez urząd miasta w Malborku (w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie).
9. Miecz znaleziony w 1887 roku w rzece Tina, przekazany przez Spółdzielnię – Tina (w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku).

Większość artefaktów to znaleziska rzeczne związane z licznymi pracami konserwatorskimi prowadzonymi wzdłuż torów wodnych w tamtym okresie. Poszerzano wały, wymieniano drewniane śluzy na stalowo-betonowe, zabezpieczano wały na wypadek powodzi. Dodatkowo regularnie bagrowano same rzeki, które na Żuławach szybko ulegały zamuleniu.

Omawiane miecze przechowywane były na zamku w różnych lokalizacjach, o czym świadczą zdjęcia z Roczników Odbudowy Zamku (Marienburg Baujahr). W 1889 roku miecz nr 3 dwukrotnie wykorzystany został jako rekwizyt na fotografiach  – przed wejściem do Kapitularza (w grudniu), gdzie trzymany był w ręku Krzyżaka (Mbj. 1889, fot. 2) oraz w komnatkach skarbnika na Zamku Wysokim (Mbj. 1889, fot. 14). W 1914 roku pięć mieczy znajdowało się w gablocie na górnej kondygnacji wieży wjazdowej na Zamek Średni (Mbj. 1914, fot. 9). W 1917 roku większość z nich przeniesiono do pomieszczeniu obok, na podstrysze Infirmerii (Mbj. 1917, fot. 28). Miecz numer 3 umieszczono wówczas w rękawicy zbroi stojącej w tym samym pomieszczeniu (Mbj. 1917, fot. 29).

(oprac. dr. D. Gosk)