Grzebień do włosów, XIX w.

autor: nieznany

miejsce pochodzenia: pozyskano w Kwidzynie, choć proweniencja być może warmińska

czas powstania: XIX w.

materiał: masa perłowa

technika: wycinanie, szlifowanie

wymiary: nieznane

dawny nr inw.: W. Pr. 1940

data utraty dzieła: 1945 r.

Grzebień o łukowatym wygięciu górnej partii, zdobionej wzdłużnie dwoma motywami naprzemiennie ułożonych wycinanych elementów, służył do upinania włosów. Choć nie znamy podstawowego materiału, z którego był wykonany, to w księdze inwentarzowej odnotowane zostało zdobienie masą perłową. Prawdopodobnie była ona dopełnieniem ornamentu w górnej partii zabytku.

Grzebienie do upinania były popularne w XIX w. ze względu na panującą wówczas modę podkreślania jednego z ważniejszych atrybutów kobiecości, jakim były długie włosy. Oczywiście w stroju wyjściowym obowiązywało niewieście nakrycie głowy, ale podczas różnego rodzaju wizyt lub bali panie o odpowiednim statusie społecznym i majętności podkreślały walory swej urody poprzez kunsztownie ułożenie włosów. XIX wiek to okres, gdy włosy częstokroć sięgały kostek swoich właścicielek. Pielęgnacja i umiejętne ich upięcie należały z pewnością do zabiegów niezwykle czasochłonnych. Elementem zarówno ozdobnym, jak i pełniącym ważną funkcję w komponowaniu fryzury, były wówczas grzebienie.

Kwidzyński okaz został pozyskany przez muzeum w formie daru w 1931 r. od pani doktorowej Behrend. Choć w księdze inwentarzowej nie zostały odnotowane dokładne dane darczyńcy, można domniemywać, że była nim Erica Behrend, wdowa po lekarzu mieszkająca w 1926 r. przy Breite Strasse 10. We wcześniejszym spisie mieszkańców (z 1921 r.) pod tym samym adresem był wzmiankowany Heinrich Behrend, praktykujący lekarz.

Grzebień zaginął w czasie II wojny światowej i warto zaznaczyć, że choć został pozyskany w Kwidzynie, to lokalny kustosz sugerował możliwość jego warmińskiej proweniencji.

Bibliogr.: Księga inwentarzowa Heimatmuseum Westpreussen in Marienwerder, s. 232, poz. 1940; Adreßbuch der Stadt Marienwerder, Westpreußen mit Verzeichnis der Behörden, Handel- und Gewerbetreibenden, Straßen für das Jahr 1926, s. 8; Adreßbuch der Stadt Marienwerder 1921, s. 33.

(oprac. J. Jezierska)