W nawiązaniu do sposobu wyposażenia wnętrz Pałacu Wielkich Mistrzów w okresie zwanym pierwszą restauracją zamku malborskiego w Sali Królewieckiej od 2008 roku eksponowane są neogotyckie meble: szafa, stół i ława. W 2015 roku dodano do nich dwa krzesła, które pozyskano w roku 2011 (il. 1). Pozostałe eksponowane dziś w tej sali przedmioty tj.: obrazy, świeczniki, płyty piecowe i figurka przedstawiająca Fryderyka II nie były częścią dawnej aranżacji rezydencji wielkomistrzowskiej, nie należały także do zbiorów zamkowych, jednak swoją formą i tematyką przywołują klimat i charakter tamtej aranżacji wnętrz pałacowych.
Wymienione wyżej meble to niewielka część dużego zespołu zaprojektowanego przez Karla Friedricha Schinkla i wykonanego pomiędzy 1831 a 1836 rokiem przez stolarzy z Kwidzyna i Malborka. Sprzęty te były dopełnieniem prac restauratorskich w Pałacu (z lat 1820–1840), stanowiąc obok stolarki drzwiowej, posadzki i przede wszystkim witraży, spójny projekt rewaloryzujący jego wnętrza.
Omawiany garnitur mebli był drugim co do starszeństwa zachowanym zespołem ruchomych zabytków, bezpośrednio związanych z zamkiem w Malborku. W kościele zamkowym do 1945 roku przetrwały bowiem siedziska (stalle) i ławy braci zakonnych z l. 40. XIV w. Meble neogotyckie, które były rozmieszczone w kilku pomieszczeniach Pałacu Wielkich Mistrzów, na różnych jego kondygnacjach, przetrwały działania wojenne bez większych uszkodzeń, podobnie zresztą jak sam Pałac. Niestety ten historycznie i artystycznie wartościowy zespół, liczący ponad 20 sztuk mebli, także takich o wyłącznie ekspozycyjnym przeznaczeniu (il. 2 – gablota na barokowy ołtarzyk z bursztynu), został rozproszony i uszkodzony przed 1961 rokiem, czyli przed utworzeniem Muzeum. Dziś w magazynie przechowywane są cztery ławy, stół i fragmenty dwóch szaf wnękowych (il. 3), wszystkie poważnie uszkodzone, oraz jeden dobrze zachowany fotel.
Nie wiadomo co stało się z okazałymi szafami bibliotecznymi (il. 4), gablotami (il. 5) i krzesłami, trudno stwierdzić czy zostały przemieszczone, czy zwyczajnie zniszczone.
(oprac. B. Butryn)
Il. 1. Sala narożna w Pałacu Wielkich Mistrzów, 1885.
Il. 2. Zaginiona gablota na barokowy ołtarzyk bursztynowy, 1917
Il. 3. Szafy wnękowe w izbie wielkiego mistrza, ok. 1890.
Il. 4. Szafa biblioteczna, 1891.
Il. 5. Gablota na militaria, ok. 1890.