Urodził się w Bernburgu (Saksonia-Anhalt). Po ukończeniu studiów w berlińskiej Wyższej Szkole Budowlanej pracował jako rejencyjny technik budowlany w Koblencji. W 1897 r., po uzyskaniu tytułu mistrza budowlanego trafił do Malborka, gdzie został jednym ze współpracowników kierownika Zarządu Odbudowy Zamku, Conrada Steinbrechta.
W 1903 r. objął funkcję konserwatora zabytków Prus Zachodnich, a od 1 lipca 1922 r., kierownictwo prac na zamku. Pod jego kierunkiem zakończono ostatnie prace na Zamku Średnim – rekonstrukcję prezbiterium kaplicy św. Katarzyny, w 1926 r. zrekonstruowano mury i wieże Wałów Plauena, w 1931 Bramę Nową a w 1939 ostatnią inwestycją budowlaną, tj. regotyzację ciągu budynków gospodarczych na Przedzamczu.
Jako konserwator zabytków podległej mu prowincji, opracowywał katalogi zabytków, był także autorem licznych monografii i artykułów poświęconych różnorodnym obiektom – kościołom, ratuszom, budownictwu ludowemu, pomnikom, dzwonom etc. Każdy rok swojej pracy w Malborku zamykał co najmniej jedną publikacją. Przyjmuje się, że miał w swoim dorobku około 200 prac. Najwięcej uwagi poświęcał jednak sztuce i historii dawnego państwa zakonnego. Będąc znawcą dziejów malborskiego zamku, napisał szereg opracowań naukowych i wygłosił wiele odczytów na jego temat. Cieszył się szerokim uznaniem w środowisku naukowym ówczesnych Niemiec.
Kierowany przez niego zamek od 1931 r. podlegał Zarządowi Państwowych Zamków i Ogrodów, a w 1934 uzyskał status Muzeum Państwowego. Należał zatem do elitarnego w Niemczech kręgu placówek upowszechniania kultury liczącego jedynie 10 najważniejszych muzeów. Pełnił funkcję muzeum wnętrz, dając zwiedzającym obraz funkcjonowania średniowiecznego klasztoru i przybliżając sposób życia rycerzy-mnichów. Do najcenniejszych zbiorów należały militaria, z których większość zakupiono od znanego, wschodniopruskiego kolekcjonera Theodora Blella. Inną, liczącą się kolekcją były numizmaty zgromadzone i przekazane zamkowi przez Karla Adama Jaqueta. Spośród wielu zabytków sztuki gotyckiej wymienić należy trzy ołtarze: Poliptyk Grudziądzki (1370−80), skrzydła tzw. Ołtarza Hamburskiego (1499) i ołtarz z Tenkit (1504). Biblioteka zamkowa gromadziła tysiące woluminów poświęconych głównie historii zakonu krzyżackiego, dziejom sztuki i kultury materialnej na jego terenach. Przechowywała też szereg cennych archiwaliów. Imponująco przedstawiały się zbiory archeologiczne, których trzonem były zabytkowe detale architektoniczne z terenów dawnego państwa zakonnego. W osobne kolekcje wyodrębniono: wyroby z ceramiki, kafle piecowe, portrety, widokówki oraz meble, z których większość stanowiły kopie zabytkowych obiektów służące jako elementy wyposażenia wnętrz.
W latach 30- i 40-tych, w dobie panującej w kraju ideologii nazistowskiej, Bernhard Schmid starał się zachować postawę neutralną i strzec zamku przed wykorzystaniem go do celów propagandowych. Niewłaściwe rozwiązanie tej kwestii, mogło kosztować go co najmniej utratę pracy i środków do życia. Gdy zaistniała realna groźba narażenia obiektu na szkody wojenne, kierował akcją zabezpieczania najcenniejszych zbiorów.
Opuścił Malbork 24 stycznia 1945 r. Tydzień później niemal całkowitej destrukcji uległy kościół i wieża główna, w lutym zaś skrzydło wschodnie Zamku Średniego i Wieża Klesza, w której pozostał jego bogaty księgozbiór. Zmarł i został pochowany w Husum, w Szlezwiku-Holsztynie.
(oprac. R. Rząd)
Il. za: R. Zacharias, Bernhard Schmid (1872-1946). Preussischer Landeskonservator und Baumeister der Marienburg, [w:] Das Preussenland als Forschungsausgabe..., hg. B. Jähnig, G. Michels, Lüneburg 2000, s. 711.