z: Atlas zur Zeitschrift für Bauwesen, Jg 27, Verlag Ernst und Korn, hrsg. von Karl Friedrich Endell, Berlin 1877 lub Die St. Johannis-Kirche nebst Pfarrgebäude in Altona von Johannes Otzen…, Verlag Ernst und Korn (Gropius’sche Buchhandlung), Berlin 1878
rys. Johannes Otzen (1832–1921), ryt. Atelier Gebrüder Ritter und Riegel: Lorenz Ritter (1832–1921), Paul Ritter (1829–1907), Johann Georg Riegel (1833–1904), Kassel lub Norymberga ok. 1878
papier, staloryt; [brak danych]
historia: Dawne zbiory zamkowe; Referat Kultury i Sztuki przy Starostwie Powiatowym w Malborku; od 8 XI 1948 Muzeum Wojska Polskiego (księga inwentarzowa MWP–Malbork, poz. 67); od 30 listopada 1950 Ministerstwo Kultury i Sztuki; dalsze losy nieznane
data utraty dzieła: nieznana
Jak wynika z dawnego inwentarza muzealiów przechowywanego w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, który dotyczył zamku w Malborku (będącego w latach 1945–1950 Oddziałem nr 1 stołecznej instytucji), do przedwojennych zbiorów ikonograficznych należały dwa staloryty z widokami kościoła św. Jana w Altonie (dzisiejsza dzielnica Hamburga). Budowla ta została zbudowana z cegły w stylu neogotyckim w latach 1868–1873 według projektów niemieckiego architekta Johannesa Otzena (1832–1921), autora wielu budowli sakralnych i świeckich oraz pomników [il. 1]. Brak fotografii omawianych rycin oraz krótki zapis inwentarzowy odnoszący się jedynie do tematu z adnotacjami wydawniczymi nie pozwalają niestety na pełną identyfikację przedstawionego motywu. Jednakże na podstawie wstępnej analizy możemy przyjąć, iż były to ryciny powstałe na podstawie rysunków architektonicznych budowniczego ewangelickiej świątyni Otzena [il. 2], wydane przez berlińską firmę Ernst und Korn w ostatniej dekadzie XIX stulecia. Do druku w technice stalorytu przygotowało je Atelier Gebrüder Ritter und Riegel z Norymbergi, specjalizujące się w reprodukcji zabytków architektury. Pochodzić mogły z ilustrowanego dodatku do czasopisma budowlano-inżynieryjnego „Atlas zur Zeitschrift für Bauwesen” z roku 1877 lub wydanej rok później publikacji Die St. Johannis-Kirche nebst Pfarrgebäude in Altona von Johannes Otzen… [il. 3–4].
(opr. J. Lijka)
1. Portret Johannesa Otzena projektanta kościoła w Altonie; rep. wg: https://de.wikipedia.org/wiki/Johannes_Otzen#/media/Datei:Johannes-otzen.jpg [dostęp: 10.04.2020].
2. Johannes Otzen, Wnętrze kościoła św. Jana w Altonie, lata 60.–70. XIX w.; papier, akwarela; zbiory Architekturmuseum Technische Universität Berlin; rep. wg: https://architekturmuseum.ub.tu-berlin.de/index.php?p=79&POS=1 [dostęp: 10.04.2020].
3. Fasada zachodnia kościoła św. Jana w Altonie, wg rysunku Johannesa Otzena, ryt. Atelier Gebrüder Ritter und Riegel, Norymberga, lata 70. XIX w.; papier, staloryt; zbiory Architekturmuseum Technische Universität Berlin; rep. wg: https://architekturmuseum.ub.tu-berlin.de/index.php?p=79&POS=5 [dostęp: 10.04.2020].
4. Fasada północna kościoła św. Jana w Altonie, wg rysunku Johannesa Otzena ryt. Atelier Gebrüder Ritter und Riegel, Norymberga, lata 70. XIX w.; papier, staloryt; zbiory Architekturmuseum Technische Universität Berlin; rep. wg: https://architekturmuseum.ub.tu-berlin.de/index.php?p=79&POS=6 [dostęp: 10.04.2020].