Hugo Wilhelm Conwentz (1855–1922)

Urodził się 20 stycznia 1855 r. w Gdańsku-Św. Wojciechu, w rodzinie gorliwych mennonitów. Jego ojciec był kupcem i handlował węglem. Hugo studiował botanikę na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie w 1876 r. obronił pracę doktorską. Był organizatorem, a także pierwszym dyrektorem Zachodniopruskiego Muzeum Prowincjonalnego w Gdańsku (1880–1910), ponadto członkiem wielu stowarzyszeń naukowych, m.in. Towarzystwa Badań Przyrodniczych w Gdańsku (Naturforschende Gesellschaft in Danzig), w którym pełnił funkcję sekretarza, a także współzałożycielem Zachodniopruskiego Towarzystwa Botaniczno-Zoologicznego (Westpreussische Botanisch-Zoologische Verein). Z ramienia muzeum przebadał około stu stanowisk archeologicznych. Prowadził badania naukowe z zakresu florystyki i fitogeografii. Popularyzował idee ochrony przyrody publikując prace w wielu krajach Europy i  Stanach Zjednoczonych. Odbywał liczne podróże zagraniczne wygłaszając referaty i odczyty. Dzięki jego staraniom powstał pierwszy w Europie park narodowy (Szwecja 1909). Przyczynił się także do utworzenia w Gdańsku pierwszego na świecie urzędu konserwatora przyrody, obejmując to stanowisko w 1906 r.

W 1918 r. doprowadził do zaprzestania rabunkowej wycinki najcenniejszych fragmentów Puszczy Białowieskiej przez armię niemiecką. Dzięki jego działalności objęto także intensywną ochroną tamtejsze żubry. W uznaniu zasług, kilka lat temu, jego imieniem nazwano jeden z najpotężniejszych dębów białowieskich.

Od ok. 1896 do 1911 r. należał do Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku w Malborku, w latach 1899–1910 działał w jego zarządzie. Przez kilka lat, z ramienia Zachodniopruskiego Muzeum Prowincjonalnego, opiekował się w Gdańsku biblioteką Towarzystwa i częścią malborskich zbiorów numizmatycznych. Przekazał zamkowi w darze kilka zabytkowych obiektów: tłoki pieczętne, medal Śląskiej Wystawy Ogrodniczej i grafikę z widokiem katedry w norweskim Trondheim. W październiku 1910 r. przeniósł się do Berlina, gdzie został dyrektorem Muzeum Botanicznego. Zmarł  w tym mieście 12 maja 1922 r.

Lit.: Geschäftsbericht des Vorstandes des Vereins für die Herstellung und Ausschmückung der Marienburg (1896–99, 1899–1902, 1902–05, 1905–08, 1908–11); H. Eichen, Hugo Wilhelm Conwentz aus Danzig, Westpreußen-Jahrbuch, Bd. 37 (1987), s. 121–125; K.A. Langowska, Hugo Wilhelm Conwentz – gdański archeolog i przyrodnik, Bursztynisko. The Amber Magazine, (2020), nr 44, s. 110–118.

(oprac. R. Rząd)