29 listopad 2019 roku to dzień, który oficjalnie wyznaczył datę zakończenia realizowanego przez zespół pracowników Muzeum Zamkowego w Malborku dwuletniego projektu pn. Badania strat wojennych w zakresie zbiorów artystycznych zamków w Malborku i Kwidzynie. Tego dnia w Ośrodku Konferencyjnym Karwan odbyło się podsumowanie projektu, podczas którego zespół zaprezentował działania podejmowane w latach 2018−2019 oraz efekty swoich prac.
Projekt zakładał bardzo wiele różnych działań, które zostały w pełni zrealizowane. W ciągu ostatnich dwóch lat zespół przemierzył setki kilometrów w celu przeprowadzenia kwerend muzealnych, archiwalnych i nie tylko; „przekopał” ogrom archiwaliów, dokumentów i zdjęć w poszukiwaniu śladów przeszłości związanych z dawnymi zbiorami zamków w Malborku i Kwidzynie. Efekty nie zawsze były zadowalające, ale z perspektywy czasu bardzo ważne. Działania te pozwoliły na skorygowanie niektórych przekonań dotyczących powojennych losów zamkowych kolekcji, a także wyznaczyły nowe tropy badawcze, które dają nadzieję na poszerzenie wiedzy w tym zakresie.
W trakcie trwania projektu przeprowadziliśmy szereg działań promocyjnych i edukacyjnych, które spotkały się z pozytywnym oddźwiękiem lokalnej społeczności, lecz nie tylko. Warto w tym miejscu wspomnieć chociażby o dwóch nowatorskich przedsięwzięciach: opracowanej dla potrzeb projektu specjalnej trasy zwiedzania pt. Dzieło sztuki w obliczu konfliktu zbrojnego, skierowanej do młodzieży szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz warsztatów proweniencyjnych dla dorosłych. Pozytywne komentarze uczestników zajęć zaważyły na decyzji ich kontynuacji w roku przyszłym.
W 2018 roku, wydane zostały foldery promocyjne, przybliżające historię gromadzenia zbiorów muzealnych na zamkach w Malborku i Kwidzynie. W marcu 2019 roku w naszym muzeum odbyła się konferencja naukowa pt. Nowy początek. (Od)budowa kolekcji muzealnych po II wojnie światowej, której frekwencja oraz liczba zgłoszeń wystąpień przekroczyła nasze najśmielsze oczekiwania. Z tego też powodu zamiast jednodniowej konferencji, zorganizowaliśmy sesję dwudniową. Efektem wymiernym tych działań jest publikacja pokonferencyjna, która jest dowodem na to, iż potrzeba mówienia i dzielenia się wiedzą w zakresie badań historii kolekcji czy też pojedynczych obiektów jest bardzo duża. Nasze wydawnictwo stanowi więc ważny element, który mamy nadzieję, choć w części wypełnia tę lukę.
Najbardziej efektownym wydarzeniem, będącym bardzo pozytywnym zwieńczeniem naszych działań, był zwrot przedwojennego inwentarza kolekcji militariów zamku malborskiego, za co serdecznie dziękujemy Muzeum Narodowemu we Wrocławiu. Uroczyste przekazanie odbyło się podczas marcowej konferencji (więcej informacji: https://straty.zamek.malbork.pl/konferencja-relacja/)
To zaledwie kilka przykładów naszych działań. Zachęcam do zapoznania się z prezentacją podsumowującą projekt, która jest dostępna – TUTAJ.
Trochę przewrotnie, na sam koniec, który wbrew pozorom mamy nadzieję jest początkiem i motywacją do dalszych prac w zakresie badania strat wojennych, pragnę zaprezentować zespół, powołany zarządzeniem Dyrektora Muzeum Zamkowego dr. hab. Janusza Trupindy, który jest odpowiedzialny za wszelkie działania związane z projektem. Przypomnę, że przygotowany w 2018 roku projekt został doceniony i otrzymał dotację Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Skład zespołu:
Bartłomiej Butryn
Joanna Czarnowska
Artur Dobry
Justyna Lijka
Łukasz Rzepczyński
Aleksandra Siuciak
Iwona Turzyńska
Dziękuję bardzo Dyrekcji Muzeum Zamkowego za powołanie zespołu i wsparcie na każdym etapie projektu, członkom zespołu za pełne zaangażowanie i włożoną ciężką pracę, dzięki której możemy cieszyć się takimi efektami. Dziękuję również wszystkim pracownikom Muzeum Zamkowego, którzy włączyli się w zadania zespołu.
Szczególne podziękowania kierujemy do pracowników Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, którzy zawsze służyli pomocą i wspierali nas swoim doświadczeniem.
Aleksandra Siuciak
Koordynator projektu
